Üstüdan-ı Matbah-ı Has Ne Demek?
Has Aşçıbaşı Ahmet Özdemir
Osmanlı Mutfak tarihinde
saray mutfağındaki mutfak bölümlerindeki deneyimli aşçıların en bilgilisi ve en yetkilisine verilen isimdir.
Osmanlı'da "has" en iyisi anlamına gelmekle birlikte, çoğunlukta padişaha ait, padişahın hizmetinde olan "kişi" yada "alan" anlamına gelir. Örnek olarak has bahçe, has gelir, has mutfak, has oda gibi padişaha ait olanlar için kullanılır.
Has altın, has gümüş olarak dikkate aldığımızda bir nesnenin özü ve en değerlisi anlamında kullanılmıştır. Matbah (
Matbah-ı Âmire) kelimesi ise yemek pişirilen yer yani mutfak anlamındadır.
Buradan yola çıkarak "Üstüdan-ı Matbah-ı Has" teriminin anlamı "Osmanlı
saray mutfağı teşkilatındaki ustaların en iyisi", en bilgilisi, tüm
mutfak bölümleri ve mutfak hizmetlerinde bilgi ve deneyim sahibi olan kişi anlamında kullanılmıştır.
Not:
Aynı tanımı bundan iki gün önce yani 23 Temmuz 2021 tarihinde "wikipedia" web sitesine Osmanlı Saray Mutfağında "Üstüdan-ı Matbah-ı Has" olarak kaydettiğimi belirtmek isterim.