Hazinedarbaşı Ne Demek?
Has Aşçıbaşı Ahmet Özdemir
İç hazineden sorumlu Hazinedarbaşı ayrı, dış hazineden (birun) sorumlu Hazinedarbaşı ayrıdır. Osmanlı devlet teşkilatında iç hazinenin muhafaza edildiği Bâb-ı Hümâyun ve hil‘at hazineleri bölümünden, saray sanatkârlarının (ehl-i hiref) idaresinden sorumludur.
Osmanlı Sarayının Enderun kısmında görev yapanlar hazinedar ismi ile anılmaktaydı. Enderun 'da çalışan hazinedar'ların sorumlu olduğu kişiye ise
Hazinedarbaşı denilmekte idi.
Fatih kanunnamesine göre iç halktan sahibi arz olan ağalar arasındaydı. Osmanlı saray defterlerindeki bazı kayıtlarda “serhâzin” olarak yer almaktadır.
Osmanlı Sarayında Enderun bölümündeki ağaların en nüfuslu olanına verilen ünvan olmakla birlikte en önemli özelliği Has Odalılar'dan seçiliyor olmasıdır.
Padişaha yakınlığı ile bilinen Hazinedarbaşı savaş durumlarında yada padişah ava gidince seccadesini namaz vakitlerinde serer ve etrafının güvenli olması için gerekli önlemleri almakla görevi idi.
Hazinedarbaşı gerektiğinde kızlar ağasına vekalet eder çok başarılı olması durumunda kapı ağalığına terfi ettirilirdi.
Not:
Aynı tanımı bundan altı gün önce yani 23 Temmuz 2021 tarihinde "wikipedia" web sitesine Osmanlı Saray Teşkilatında "Hazinedarbaşı" olarak kaydettiğimi belirtmek isterim.