Bazen yemek yemek yemenin ötesinde kültürel kimliğin karşıya en güçlü bir şekilde yansıtılmasında öne çıkan ve en kullanışlı silahlar ve etkenlerden biridir. Gastronomi ve moleküler gastronomide bu özellik genelde gastrodiplomaside de kullanılsa da devletler arası mutfak kültürleri kıyaslamalarında, ürüne sahip olma ve gastronomik faaliyetlerde daha fazla karşılaşırız. Bu gastronomik faaliyetlerden “ürün ve mutfak kültürleri kıyaslamalarında” ön...
Gastromilliyetçilikte Kimliğin Yansıtılması Nedir?
Bazen yemek yemek yemenin ötesinde kültürel kimliğin karşıya en güçlü bir şekilde yansıtılmasında öne çıkan ve en kullanışlı silahlar ve etkenlerden biridir. Gastronomi ve
moleküler gastronomide bu özellik genelde gastrodiplomaside de kullanılsa da devletler arası mutfak kültürleri kıyaslamalarında, ürüne sahip olma ve gastronomik faaliyetlerde daha fazla karşılaşırız.
Bu gastronomik faaliyetlerden “ürün ve mutfak kültürleri kıyaslamalarında” ön plana çıkan gastro milliyetçilik çalışmalarına bazı örnekler vermem gerekirse;
* Ürün’ün coğrafi geçmişi
* Yemeğin Tarihi serüveni
* Yemekte Kullanılan Ürünün Hangi Coğrafyada Yetiştiği,
* Yemeğin Hikayesi,
* Hikayede Adı Geçen Kişi Ve Şehirler,
* Coğrafyanın Özellikleri,
* Mevsimsel Özellikler,
* Kullanılan Pişirme Tekniği,
Sahip olunan ürün üzerinden yürütülen mutfak ve ürün milliyetçiliği sadece bir ülkeye has bir özellik değildir. Dünyada kendi coğrafyasında bulunan tüm ürünlere her devlet sahip çıkar. Gastromilliyetçiliğin Oluşum Aşamalarında ürün milliyetçiliği aileden başlar ve sırası ile en üst mertebeye kadar devam eder...
* Aile
* Mahalle,
* İlçe,
* Şehir,
* Etnomilliyetçilik Anlayışı İle Bölge Ve Bölgelere Yansıması,
* Toplumun Benimsemesi,
* Bir Kültür Anlayışı Olarak Sahip Çıkılması,
* Gastronomi Alışkanlıkları
* Toplum Olarak Mutfak Kültürünün Dışa Yansıması,
* Mutfak Mirasının Yasalar İle Korunması,
* Yurt İçinde Ve Yurt Dışında Aidiyetlik Duygusu İle Yaşanması Ve Yaşatılması
--olarak devam eder. Ülkeler arası paylaşılan coğrafyalarda ise tercih ve pazarlama açısından ürünün çeşitliliği ve kalitesi devreye girer. Buna Çin'in 2 ayrı bölgesinde yetişen çay kalitesini gösterebiliriz. Türkiyeden bahsedecek olursak adanada yetişen portakal ile Antalya'da yetişen portakal kalitesi'de gösterilebilir. Ayrıca diğer bir açıdan bakmamız gerekirse karadeniz bölgesinin nemli ve ıslak topraklarda yetişen sarımsak ile doğu anadolunun kuru topraklarında yetişen sarımsak aynı olmadığı gibi lezzet ve kalite ile birlikte pazarlamada fiyat etiketleri açısından da aynı değildir.
Bu gastronomik faaliyetlerden “kültürel kimliğin karşıya en güçlü bir şekilde yansıtılmasında” ön plana çıkan gastro milliyetçilik çalışmalarına bazı örnekler vermem gerekirse;
* Devlet Kurumları Tarafından Verilen Yemekler,
* Ulusal Olarak Düzenlenen Yerel Yada Bölgesel Şölen ve ya Şenlikler,
* Uluslararası Yemek Yarışmaları,
* Şeflerin Bireysel Çalışmaları,
* Ülkeler Adına Yemek Yarışmalarına Giren Milli Takımların Yarışma Menülerinde Kullandıkları Yemekler,
* Etnik Restoranlar,
* Yöresel Restoranlar,
* Ulusal Özel Günlerde Kullanılan Menüler,
* Dini Bayramlarda Yapılan Yemek Çeşitleri,
Bu tür uygulamaların yapıldığı program ve uygulamaların bazıları olabilir. gastro milliyetçilik kavramının içerisine koyabileceğimiz bir çok daha özellik ve unsur bulunurken küresel anlamda uygulanması hem ekonomik hemde toplumları kendine benzetmek ve ya benzetmeye çalışmak adına toplum mühendisliğinde de en kullanışlı araçlardandır.
Toplumların geleneksel yapısını bozmak günümüzde öncelikte savaşlar ile değil toplum mühendisliği ile de Uygulanmaktadır. Uygun fiyat, özendirici reklamlar, simgesel yiyecekler, gösterişli zincir marka restoran ve fast food markalarının kafeleri bunlara bir örnektir.
Örneğin Amerika’da ilgili restoran ve yenilikçi
mutfak akımları ve fast food zincir markalarının önünde fareler dolaşırken, aynı zamanda evsizlerin sabaha kadar vakit geçirdiği konaklama yeri olarak bilinirken aynı marka dünyanın başka ülkesinde en lüks restoranlar arasındadır ve şehrin sadece ileri gelenleri tarafından kullanılabilir. O ülkenin yada o bölgenin yada şehrin insanlarına ilgili markanın bulunmuş olduğu ülkenin ulaşılması zor ve üstünlüğünün işareti olarak lanse edilir.
Esasında gerçekte amerikayı görenler bunu bilir, ama zaten onların amacı gerçeği bilmeyenler üzerinde üstünlük kurabilmek olduğu için bunun adına da toplum mühendisliğinin farklı alanlarından biri olan farklı teknikler ile özenti kurulmasını sağlamak ve özendirmek denir. Mesela Amerika’da ilgili fast food markasına kız arkadaşını davet edersen onu önemsemediğinizin işareti olarak algılanır ve kız arkadaşınızın sizi terketme sebebi olabilir.
Oysa aynı davranış 3. Bir dünya ülkesinde tam tersi olmakla birlikte size erkek arkadaşınızın ne kadar önem verdiği ve sizi çok iyi bir restorana davet ettiği anlamını taşıyabilir. Madem amerikadan bahsettim bir örnek daha vermem gerekirse Amerikan menşeeli ne kadar zincir marka varsa bütün kuralları Amerika dışındaki işletmeler içindir.
Amerika içindeki işletmeler için ilgili kurallarının %70 ‘i kontrol mekanizmaları tarafından dikkate alınmaz. Aynı zamanda ekonomik durumu iyi olanlar için bu tür buluşmalarda ilgi marka restoranlar hizmet, kalite, temizlik detayları dikkate alındığında tercih edilmeyen yerlerdir. Bunu Avrupa ülkeleri veAmerikaya gidip orada yaşamış olan insanlar çok iyi bilir.
Has Aşçıbaşı Ahmet ÖZDEMİR
Osmanlı ve Türk mutfağı Dünya Gönül Elçisi
Uluslararası Gastronomi ve Mutfak Danışmanı
Önemli Not:
"Gastromilliyetçilik & Mutfak Kültürü Milliyetçiliği Nedir?" Makalesinin tamamını aşağıdaki orijinal metinden okuyabilirsiniz...